MÙA XA – MỘT CUNG ĐƯỜNG VÀO MIỀN ÁM ẢNH CỦA NHÀ THƠ TRẦN HÙNG

 MÙA XA – CUNG ĐƯỜNG VÀO MIỀN ÁM ẢNH CỦA NHÀ THƠ TRẦN HÙNG

Hơn một năm về trước, tôi có duyên được đọc thơ của thi sỹ Trần Hùng. Tôi chưa từng đọc thơ ông trước đó và cũng chưa biết điều gì về ông. Khi ấy, tôi đã đọc và đắm chìm vào đó bằng tất cả sự đơn sơ chân thành lẫn háo hức. Tôi cố gắng bước vào thế giới mà nhà thơ tạo ra để phần nào thấy được điều mà ông đã thấy, lắng nghe những cảm xúc mà ông đã trải qua cốt để hiểu thật nhiều về chúng bởi những bài thơ ngay từ đầu đã để lại ấn tượng mạnh cho tôi, và sau đó tôi được chính tác giả gửi tặng tập thơ Mùa Xa (là tập thơ mới nhất của ông, xuất bản quý IV năm 2019). Hơn một năm đã qua, Mùa Xa “vời vợi” của ông vẫn luôn nằm trên bàn đọc của tôi, thi thoảng tôi lật ra đọc một bài và luôn nghĩ rằng mình cần ghi lại đôi dòng về những ấn tượng Mùa Xa đã mang đến cho riêng tôi.

Đi vào thơ của thi sỹ Trần Hùng là đi vào một thế giới du dương “thăm thắp”, là chạm những nỗi đau mượt mà nhung gấm, là sống những cảm xúc huyền mộng hư hao. Chốn ấy, nơi ấy những hình ảnh thân quen dung dị đã không còn quen nữa.

“Nhớ lầm than nhớ

Khói xa xích va bến xa

Nụ đắng lên cao chót vót

Tâm sen mơ mơ yếm đào

Cẩu nước ngập ngừng giếng đêm bóng sao

Sao con day dứt

Đồng thơm dâng dâng

Vườn trăng sên đen dịu dàng trên lá

Đêm tàu bay đom đóm đã chạm thu…”

(Giọt Sen Lối Cũ – Trần Hùng)

Bằng thơ, Trần Hùng đã xây cho mình một nơi chốn nằm ngoài tồn tại vật chất của thế giới khách quan mà khi bước vào đó và sống trong đó người đọc như dường có thế trút bỏ nhịp sống thường nhật chỉ còn lại chính mình với những cảm xúc trần trụi.

“…Tôi ngậm những vết sẹo

Nhớ về những vết thương đời tôi

Như cá mở to nhìn bong bóng cá trên tay người

Vết thương từ đường dao

từ ánh mắt

từ lời

từ ngòi cây bút nào

Mà trái tim vờ hư không”

(Xin Những Vết Thương – Trần Hùng)

Một thi sỹ cũng chỉ là một con người, họ đã thấy gì để viết thành thơ? Tôi đã hơn một lần hỏi mình như thế. Họ vẫn sống và va vấp với thế giới bên ngoài như hết thảy con người trên Trái Đất. Chung quy lại, vẫn là chừng ấy nguyên liệu cuộc đời, nhưng mỗi người nhào nặn theo một hướng. Sự va vấp với thế giới khách quan, sự rung động và ám ảnh trong thế giới nội tâm của người nghệ sĩ, chúng cộng hưởng để biến cuộc đời thành một thứ nguyên liệu mới và chúng tạo thành thơ. Mỗi người nghệ sĩ đều mang trong mình một sự ám ảnh triền miên khiến họ phải không ngừng nói về nó và tìm kiếm nó theo cách mà người đời có thể cho là kì quặc. Với nhà thơ Trần Hùng, đó là sự ám ảnh về màu trắng.

“Này cá trắng thắp nắng bên sông

Này kiến trắng miên man thềm đông

Này chữ trắng mê man bao mùa người…

…

À cá trắng rêu rong nước trong

À kiến trắng cây hoang rêu phong

À chữ trắng gieo hoang đồng trăng…”

(Bóng Trắng – Trần Hùng)

“…Dây thanh chưa rã đông

Mà kem kem tan rồi

Còn xác xác que dưới ánh sao ngoài bãi bờ

Tích tang tích tang

Ai về quy hàng

Gió trắng lá trắng

Sân ga mơ hoa vắng”

(Ga Trăng – Trần Hùng)

Đi dọc Mùa Xa của Trần Hùng, điều đọng lại sau chót không chỉ là nỗi ám ảnh về màu trắng, không chỉ là những cảm xúc như lạ như quen “Em vời vợi xa rồi cuối cùng em đã trở về anh – Về đau như nhung.” (Vời Vợi Mùa Xa – Trần Hùng) mà còn là cách dùng các điệp âm, điệp từ. Nhà thơ dường như có một nỗi ám ảnh rất lớn về sự cộng hưởng của âm thanh và tính nhạc. Nhà thơ không chỉ gieo một mùa chữ lên trang giấy mà còn như gieo một mùa thanh âm lên phím đàn. 

“…Bên anh là cơn mưa bên em từng cơn trăng  

Bên anh là mùa đông bên em mặt người như hướng dương

Bên anh là dòng sông bến thuyền chờ hoa vàng

Bên em giọt giọt xanh con đường xanh gót xanh…”

(Vời Vợi Mùa Xa – Trần Hùng)

“Nhớ

Nghẹn như nước thở trong đá

Như bóng cây đêm thở trên tường

Như xu xi canh xánh yêu thương

Bay trên hoa vang vang

 

Nhớ

Nhớ bàn tay khi mùa căm căm

Nhớ lơ thơ bạch đàn đêm vắng

Mình em lang thang trong khoảng trống các dòng anh…”

(Từng Đêm Xanh – Trần Hùng)

Sự ám ảnh về thanh điệu, với thi sỹ Trần Hùng, là nét đặc trưng để lại dấu ấn, tích lũy thành chất thơ và theo tôi là làm nên giá trị của những bài thơ. Người đọc không thể bước qua thơ ông mà không nhớ đến những “vang vang” “trăng trăng” “đêm đêm” “loan loan…”. Có lẽ, với ông, nỗi ám ảnh này tồn tại tự nhiên như hơi thở nên khi đọc trong thơ, tôi không cảm thấy một sự gượng ép trúc trắc khó chịu nào mà ngược lại, thấy chúng buộc phải thế, một tiếng nói, một cách nhìn đặc sắc của nhà thơ. Và tôi nhận ra rằng sự thôi thúc ám ảnh với một hay một vài hình ảnh, màu sắc, thanh điệu… trong chừng mực nào đó lại chính là điều làm nên sự khác biệt của một nhà thơ và một người cố gắng viết thơ.

Lệ Hằng, Đà Nẵng ngày 24/12/2020

-----------

Mời bạn đọc một số bài thơ trong tập Mùa Xa.

NGƯỜI ĐÀN BÀ TRẦM CẢM

(thơ Trần Hùng)

Ước gì thời khắc ấy ta có mặt

Và mang theo một liều antidepressan

hay một liều hy vọng

 

Nhưng không kịp nữa rồi

Người đàn bà trầm cảm

Người mang con ra khỏi giấc mơ bằng cách nào

Người vuốt ve những búp tay non bằng cách nào

Những ngón thiên thần cong veo ngậm bầu sữa mẹ

Những ngấn hồng đâu cũng mầm đâu cũng lá non

Người đã thường hôn con bằng cách nào

Nếu không làm dịu mềm môi mình trong sữa trắng

Đêm đêm đêm đêm đập đầu vào đêm

Đêm đêm đêm đêm con tôi thon mềm

Con tôi mịn hồng làm sao chịu nổi

Ta bay xuống vực rồi sao con ta không bay theo

Con ơi càng rơi càng lạnh càng trong

Con ơi con đừng rời xa mẹ

Đôi cánh của con đây đôi cánh icarus của con đây

Mẹ thả con bay rồi mẹ bay theo nhé

Mẹ chọn giờ này yên tĩnh làm sao

Trong đêm mẹ và nước nhìn nhau

Rồi nhìn con lặng im cả bầu trời không vì tinh tú

Không tiếng sương chỉ tiếng vực sâu mời gọi ấm mềm

Con ơi có chiếc nôi nào dịu dàng hơn nước

Có niềm đau nào dịu dàng hơn nước

Có bầu sữa nào miên man hơn nước

Và mẹ chọn cho con bông hoa nước này

mẹ gắn vào môi con xinh lắm

Không phải thở nữa nghe con

Không phải mỉm cười khi ngủ nữa nghe con.

 

MẸ CÁ

(Thơ Trần Hùng)

 

Cá mẹ đã mắc rồi

Đôi mắt mở to như hạt sen trên bát sen

Và dịu dàng trở mình theo sợi dây câu

 

...

Không thể tự do đau

Bởi đàn cá con ly ty như những đốm máu

Đang râm ri quanh mình.

BA GIỜ SÁNG 

(Thơ Trần Hùng)

 

Trong đêm tôi nghĩ về các bạn

        các bạn bé bỏng của tôi

        các bạn hồng mịn của tôi

        các bạn nhăn nheo của tôi

Một chút ánh sáng thêm vào -

                              bàn tay trĩu nặng

Một chút bóng tối thêm vào -

                           bàn tay trĩu nặng

Rồi sẽ ra sao khi cát bụi cuộc đời này

Thêm vào lòng tay tôi thêm vào lòng tay bạn

Thuộc về thân thể tôi thuộc về thân thể bạn

Non tơ rồi sẽ ra sao, cằn trơ rồi sẽ ra sao

Lần trong cỏ đêm thấy bài thơ cũ

Tìm trong bài thơ cũ thấy chiếc trâm cỏ thi người xưa đánh rơi

và tôi chẳng thể cầm lòng, tôi lặng lẽ như vì sao xa nhất

Đêm nay bao người nhớ về người xưa,bao giấc ngủ dịu dàng thơm, bao giấc mơ không lành lặn

 

Và tôi chẳng thể cầm lòng,

                     tôi lặng lẽ như vì sao xa nhất

Tôi buồn vì tôi, tôi buồn vì cuộc sống này

Và tôi yêu tôi, tôi yêu cuộc sống này

Dù đôi lúc tôi là tấm bánh đa sũng nước

Mỗi khi ban mai tôi muốn ươm màu lá trong tôi

Mỗi khi ban mai tôi muốn ươm màu dòng sông trong tôi

Tôi muốn tan ra miên man trong lá, muốn lả miên man trong nước

Những ý nghĩ của tôi xúc phạm không chỉ một người, tôi biết

Nhưng rồi tôi sẽ ra đi, bạn ơi đừng trách giận tôi

Và các bạn vẫn bên tôi vẫn trong tôi,

các bạn bé bỏng của tôi

                các bạn hồng mịn của tôi

                     các bạn nhăn nheo của tôi...

 

---------------------------------