Trường ca: Khu Vườn Ươm Ánh Sáng - Chương 6

KHU VƯỜN ƯƠM ÁNH SÁNG

(TRƯỜNG CA)

TÁC GIẢ: LỆ HẰNG

---

CHƯƠNG VI

ĐƯỜNG ĐẾN BÀI VĂN CHÂN THẬT

Đêm Ba Mươi,

bình huệ tươi ngào ngạt

nải chuối sứ vàng mơ

thơm thảo trên bàn thờ,

ba thắp nhang

mùi trầm hương từ trong nhà vương ra đến ngõ

quấn thành sợi theo gió vút lên không

chở mang niềm trăn trở

của ba

của mẹ

về Ti

chở mang những lần lồng ngực ứa căng khó thở

nhìn con thơ ươm mãi nỗi đau

sau hàng mi cong vút.

Hàng mi lớn lên

dày đen thăm thẳm

nỗi đau lớn lên

hằn sâu đằng đẵng

đôi mắt lớn lên

còm cõi khát khao

và Ti lớn lên

khắc khoải đòi ánh sáng.

Mấy hôm rồi Ti ngồi bên cửa sổ

một tay vắt qua cửa

trò chuyện cùng đêm.

Đêm đen tuyền

đêm huyền hoặc

đêm cô đặc vô biên

một nỗi buồn

nhớ thương ánh sáng

vỗ về Ti.

Mấy hôm rồi Ti chọn đêm làm bạn

những cuốn sách dang dở trên bàn bỗng dưng đóng lại

hững hờ.

Trang sách nằm xoài

trang sách uể oải

chờ hoài chưa thấy bàn tay ấm của ba

lần tìm nếp gấp từ hôm trước,

trang sách mỏng mai ngày ngày nuôi mơ ước

bước một bước dài từ giọng đọc của ba

ra bên ngoài hình hài con chữ được in trên giấy

nhảy múa bên tai Ti

những câu từ biết hát

biết reo

biết gieo vào mắt Ti những gam màu thật đẹp

nhưng mấy hôm rồi bụi nép vào trong giấy

mọc rễ đóng đinh ngay trên trang bìa có hình minh họa sặc sỡ những sắc màu.

Không ai dẹp sách đi

càng không ai ngó đến

những con chữ nằm nghiêng hờn dỗi

chúng thổn thức

chúng cựa quậy

chúng vẫy vùng

chúng muốn đạp tung trang giấy

nhưng đối điện chúng là nỗi bất lực khôn cùng

càng vẫy vùng càng thêm nhức nhối.

Than ôi! Những con chữ sao bung ra khỏi chiếc kén của mình được chứ!

Nếu không có bàn tay ai đó

lật sách ra

nâng chúng lên bằng đôi cánh nhiệm mầu

của mắt

của lời

của cảm xúc

để những câu từ khúc chiết vút lên

được sống.

Mấy hôm rồi Ti chọn đêm làm bạn

chẳng còn cách nào khác

bài hát hay nhất hờn dỗi mẹ và Ti

thu mình trong góc

khóc tỉ khóc tê,

những nốt nhạc bị bỏ bê

không thể tự nhấc mình ra khỏi năm dòng kẻ

ngân thành tiếng hát

khi Ti chẳng còn đòi mẹ hát một bài hát hay nhất trên đời

Ti bận mải mê rượt bắt bóng tối.

Mẹ tắt cả những nét tươi

trong đáy mắt

trên khóe môi

nơi gò má

chỉ còn lại nét chơi vơi

dằn vặt,

và trong bếp

lửa cũng tắt cả tiếng cười khúc khích

dù gió lùa thông thốc qua ô

những thanh củi bạch đàn giấu nước bên trong

vấp phải lửa

trào ra

xèo xèo…

xèo xèo…

Giọt nước vo tròn nén chặt bấy lâu

sôi lên dữ dội

réo lên dữ dội

quẫy lên dữ dội,

giọt nước trong mắt mẹ cũng không đứng yên một chỗ

mà chảy trôi

giàn giụa.

Mẹ nấu chè đậu xanh

nồi chè gần tràn lên tới miệng

theo ngọn lửa tàn nín bặt cả tiếng reo.

Nồi chè ăn giải nhiệt

mẹ cho bao nhiêu đường phèn vẫn chưa thấy ngọt

nếm mấy lần vẫn chỉ nghe mằn mặn

quặn thắt trong lòng.

Mẹ chẳng dám hỏi Ti

rằng con đang nghĩ gì?

nhưng mẹ biết

mỗi chuyến dạo chơi là mỗi lần Ti lột xác

không còn là đứa trẻ của mẹ, của ba

của ngày qua, ngày kia

bé bỏng

mỏng manh

nhanh cười dễ khóc.

Không!

Những chuyến dạo chơi trả lại cho mẹ

một đứa trẻ đang lớn từng giây

một đứa trẻ khát khao và quyết liệt

một đứa trẻ biết lặng im nghe lòng mình dậy sóng

một đứa trẻ không còn là riêng của mẹ của ba

mà còn của thế giới ngoài kia

của ánh sáng

của bình minh

của những khối hình rực rỡ lung linh

dù mẹ cố vờ như tất cả đang bình yên

và ngày vẫn trôi theo nếp cũ

nhưng không

đôi mắt Ti đã không còn đủ sức

đóng khung làm cửa sổ

cho tâm hồn quá lớn đằng sau

đã qua đi những ngày ủ ấp

giờ đã điểm

tất cả đòi vứt đi cái cũ

đòi bứt phá

đòi đổi thay

đòi tiến ra ánh sáng

ngay hôm nay

ngay trong lúc này.

Ba cột nỗi lòng canh cánh u uất

quấn những vòng dây thật chặt

trên lời khấn nguyện

gửi đến đêm

đêm trả lại cho ba

sự vững chãi của một người cha

tạc vào bóng tối

sừng sững hình trái núi in nghiêng

ba thủng thẳng tiến lại gần Ti.

“Ti

con gái nhỏ của ba

mặt trời rực rỡ của ba

vầng dương xanh chiếu rọi cuộc đời ba,

con có biết

mấy hôm rồi mây u ám trên đầu ba và mẹ

những đám mây vần vũ quẩn quanh

ngân ngấn nước

chực rơi

không phút giây nào buông lơi cho chúng ta tìm chút ánh mặt trời

một tia sáng thôi cũng không hề có

mẹ con gầy gò

khuôn mặt nhợt đi trông thấy

như cây xanh bị giam cầm trong bóng tối

héo rũ

khát thèm

ánh nắng từ con,

những đám mây dữ dằn hạ thủy

cắm rễ tâm hồn ba đau nhói

ba tự hỏi

làm sao cho chúng chịu buông tha

trả lại chúng ta ánh sáng?

Nhưng vô nghĩa, con à

vì ngoài con ra

sẽ chẳng nơi đâu có câu trả lời nào cho ba và mẹ.

Khi con không cười không nói với chúng ta

mặt trời tan ra

thành muôn dòng suối

gió lùa mây đen

bủa vây mọi lối

cuối cùng, sau tất cả

bóng tối tràn ra

nhốt chúng ta trong đen thẳm kiệt cùng

vì con

chính con là ánh sáng,

chúng ta bấu víu vào con

vào nụ cười như thiên thần hạ cánh

vào tiếng nói trong như suối chảy trên nguồn

vào những câu hỏi ngô nghê mang cả bầu trời ước muốn

vào những bước chân mò mẫm kiên trì như con ong thợ

hái mật cho đời

của con

để lần dò dắt nhau qua nỗi đau bất lực

qua bóng tối cuộc đời.

Con được sinh ra

không mang một hình hài toàn vẹn

nhưng tâm hồn con đã là ánh sáng toàn vẹn cho cuộc đời ba

nay con đóng cổng tâm hồn

lối đi vào cỏ gai chằng chịt

khước từ chúng ta.

Ôi, ánh sáng! Ba biết tìm đâu ra

để ngày thôi tàn tạ?

Hãy nói ba nghe

con đang nghĩ điều chi

mà lặng im đến thế?

ba đã sẵn sàng nghe con nói

mẹ con yếu đuối

nhưng chắc chắn cũng sẵn sàng nghe con nói

sẽ chẳng còn điều nào tồi tệ hơn sự im lặng của con

nên chúng ta sẵn sàng cho tất cả

đừng giấu nữa, nỗi buồn không có tội

đừng ép nữa, lồng ngực nhỏ của con sẽ không chịu nổi

và nỗi buồn cũng cần tự do

khát vọng cũng cần tự do

như hơi thở cần phải thoát ra nơi cánh mũi phập phồng,

chúng ta không biết chuyện gì đã xảy ra

khiến con khước từ tất cả

khước từ ba

khước từ mẹ

khước từ trang sách

khước từ bài hát

khước từ những quan tâm vụn vặt

mẹ hằng dành cho con

nhưng chúng ta biết

con không phải đứa trẻ khó chiều

càng không ngỗ nghịch

càng không vòi vĩnh những điều vô lý

hãy cho ba biết

con đang mong muốn điều gì nhất

chúng ta không thể chia sẻ

không thể lắng nghe

không thể giúp con được chút nào sao con?”

Ba đặt lên vai Ti

đôi bàn tay thô ráp

những vết chai sần sùi cứng cáp

những vết chai khắc dấu thời gian

ấn vào vai Ti

ấm áp,

tảng băng trước mặt tan ra

mặt trời của ba lên tiếng:

“Ba ơi,

con muốn làm một bài văn tả cảnh

cảnh quê mình đẹp lắm phải không ba?

Con muốn viết về những màu xanh

cánh đồng

hàng thông

con đường

triền cỏ

bụi nho đất

và gần nhất,

vườn chuối sứ xanh từ đời nội đến đời con…

phải có đến vài chục sắc biếc khác nhau ba nhỉ?

và con…”

Gương mặt ba bừng lên rạng rỡ

như mặt trời hồng vừa vén được tảng mây

sau trận mưa dông ngả nghiêng cây cối

những gam màu bóng tối lùi dần

nhường chỗ cho ráng vàng ráng đỏ.

“Sao không cho ba biết sớm hơn!

Màu xanh lá đó con

ấy là màu sự sống

rất mát và mượt êm

như khi ta trượt tay trên lá cỏ còn tươi

không giống lá khô

giòn ran vỡ vụn thành màu nâu của đất.

Màu xanh lá thường không được ngọt

nó thường hăng nhưng thanh khiết vô cùng

đấy là màu khỏe khoắn đó con

vì màu xanh luôn hướng về ánh sáng

hứng nắng vươn lên.

Còn những sắc xanh thì vô cùng, vô tận

ba sẽ đi lần lượt từ vườn nhà chúng ta:

xanh nõn nà đọt chuối

xanh mơn mởn càng cua

xanh đậm đà cành ổi

xanh bóng bẩy cành khế…”

Những màu xanh liên tiếp đuổi nhau chạy đến cuối góc vườn

nơi hàng trầu xếp lá bên gốc cau

đau đáu chờ ba tả.

Con đê chắn lũ đã vỡ òa

mắt Ti nhòe nhoẹt nước

tiếng nói tan ra như vẳng xa từ trăm thước lại:

“Ba đã tả cho con

cả trăm lần những màu xanh ấy

những màu xanh của ba

mắt con chưa lần nào được thấy.

Không, ba à!

Con muốn mắt mình nhìn thấy những màu xanh

để con vẽ lên trang viết của mình

hình hài một bài văn chân thật

những sắc màu chân thật

của riêng con

không vay mượn từ ai.

Làm sao con chứng thực màu xanh

khi mắt con chỉ toàn bóng tối?

Làm sao con viết về thế giới

có ánh sáng

có màu xanh

khi mặt trời bỏ rơi không chỉ lối

không chiếu rọi cho con?

Nếu con viết

những sắc màu kia sẽ bị coi là giả dối

Bo không tin

mình không thể chứng minh điều mình không hề biết

đúng không ba?

Con nhất định phải có ánh sáng ba à

và có cả màu xanh nữa

để mắt con ngập tràn sắc lá

con chỉ tay vào đó

khẳng định với Bo một điều duy nhất

rằng ba không hề lừa phỉnh, mượn tạm đâu đó những sắc xanh…

rằng chính mắt con biết xanh rì xanh nõn không giống nhau

vàng óng vàng xuộm khác nhau một trời một vực

những gì ba nói tất cả đều là thật.”

Giọng Ti đanh hơn sau mỗi lần đứt quãng giữa tiếng nấc

cũng như Ti

gương mặt ba đanh lại những nếp hằn đau khổ

một dòng thác đổ xuống mênh mang

trên câu chuyện về bài văn tả cánh đồng trong sương sớm

ba đờ người ra

ngồi trơ như tượng.

Ti níu tay ba, giọng khẩn trương:

“Ánh sáng!

Ba dắt con đi tìm ánh sáng

được không ba?

Con muốn được như loài mối cánh

lao về ánh sáng,

chính ba đã nói

xưa kia loài mối tăm tối ù lì

suốt đời chỉ biết gặm gỗ trơ

thân vùi cho bóng tối

thật không đáng sống

rồi con sẽ ra sao hả ba

nếu không biết lao đi tìm ánh sáng?

Con muốn được như con sâu ngoài kia – trên cành ổi

trong bóng tối con sâu oằn mình lột xác

đớn đau và khủng khiếp

con sẵn sàng

miễn từ đó mọc ra cặp cánh nhiệm màu

đẩy mắt con bay về ánh sáng.

Ba tính đi ba,

nếu làng mình không ai chữa được mắt cho con

thì chừng nào mình có thể đi

đến đâu con chưa biết

miễn là

bước ra tìm ánh sáng

cho con?

Ba nói con là ánh sáng của ba và mẹ

con không dám cãi ba đâu

nhưng ba ơi,

một cuộc đời tăm tối

làm sao chiếu rọi

làm sao soi tỏ

làm sao mang sứ mệnh ánh sáng

cho cuộc đời khác lớn hơn mình hả ba?

Con muốn làm ánh sáng

làm hào quang tỏa rạng cuộc đời ba và mẹ

nên mình đi nghe ba

đi tìm ánh sáng cho con.”

Lời Ti nỉ non

kéo thon cả khuôn mặt dạn dày sương gió

một viên ngọc tí hon

ba cất để chờ ngày ngọc sáng

bỗng nhiên ngọc rớt ra khỏi ổ

lăn ra gò má

lặng lẽ khóc.

Nồi chè đã nấu xong

mẹ múc sẵn ra ly bưng lên bàn nước rồi bước lại gần Ti.

“Mẹ xin con đấy, Ti à

con hãy quên bài văn đáng ghét ấy đi

đừng chì chiết mình tối tăm như thế

mẹ đau lòng.

Xin con hãy cứ như lúc trước

hãy cứ để ba mẹ mò mẫm thay con những bước đi khập khiễng

tình yêu của chúng ta

không cần phô trương vẽ bày hoa lá

mà tự nó sẽ cất tiếng hát chỉ đường dắt con đi

và ba chúng mình khi kề vai sát cánh

là có cả bầu trời ánh sáng bên nhau

con hiểu mà, đúng chứ?

Mẹ ngày nào cũng nguyện cầu con được thấy

nhưng chúng ta biết tìm đâu đây

ánh sáng cho con?

Từ lúc con oa oa chào cuộc đời không toàn hảo

lời chẩn đoán của vị bác sĩ luống tuổi trưởng khoa

không chỉ còn in trong đầu mẹ và ba

mà còn in trên giấy

trong những tập hồ sơ

trong bóng tối chiếc két sắt hoen gỉ cuối phòng

những tập hồ sơ đã phủ bụi thời gian

hơn chục năm có lẻ

mùi cũ kĩ bốc lên nghe vấn vương tưởng rằng xa ngai ngái

nhưng không!

ngày hôm ấy vẫn ở đây

ngay trước mắt của mẹ

vị bác sĩ lắc đầu: con mãi mãi sẽ không nhìn thấy

mẹ và ba chấp nhận điều ấy,

rằng:

Con – một món quà không trọn vẹn Thượng đế trao cho

nhưng:

Con – trái ngọt đầu mùa từ tình yêu trọn vẹn như nhất của ba và mẹ

nhân danh tình yêu chúng ta đón lấy nâng niu   

chúng ta yêu con bằng những gì có thể

và chúng ta mong rằng con cũng thế

chấp nhận chính mình

như chính mình

như tất cả.”

Đêm đặc quánh thả xuống không trung

nhịp thở rất chùng ngay trên đầu của họ

ngoài kia, chênh chênh bên cửa sổ

ngôi sao Hôm đơn lẻ đứng một mình.

“Con mình nói đúng đó em ơi

chúng ta phải lên đường tìm ánh sáng.”

Giọng ba cương quyết đập vào đêm

sự tĩnh mịch vỡ ra thành trăm ngàn mảnh

lấp lánh bay lên hòa biển trời tinh tú.

“Không vượt qua đồng bằng sao biết rừng rú thật bao la

không bước ra đi

không tìm kiếm

sao biết đôi mắt con chẳng còn hy vọng

mình chỉ mới quẩn quanh trong ngôi làng, chợ huyện, bệnh viện tỉnh nhà

sao biết được ngoài kia nền y học đã tiến đến đâu?

Sài Gòn, Hà Nội

những thành phố từ trong tên gọi

đã phảng phất mùi nhộn nhịp, văn minh

chúng ta chưa lần nào nghĩ đến.

Biết bao đêm chập chờn mất ngủ

anh và em

đau đáu nhìn con ú ơ trong mơ

lòng cuộn trào dậy sóng

mình đã nhắc nhủ nhau

rằng từ nay về sau

con là tất cả cuộc đời hai chúng ta

và giờ đây

ánh sáng là tất cả của cuộc đời còn đang non nớt ấy

thì chần chừ chi nữa

mình đi thôi em

đi cho con tìm ánh sáng

cho con thấy màu xanh

cho con chạm mắt vào vô vàn sắc màu khác nữa

để con làm một bài văn chân thật

như cuộc đời con

chân thật

những sắc màu huyền nhiệm.

Anh không muốn đứng nhìn bóng tối hủy hoại ánh sáng của hai ta,

mình bước ra

là đã thêm cơ hội

vin vào hy vọng

bước đến tương lai

còn như ngược lại,

chúng ta vùi mình trong bóng tối cùng con

thì bình minh có còn gõ cửa không em?

khi màu đen chặn ngang mọi lối

như mấy hôm rồi

anh và em

chúng mình nghẹt thở cố mở lối tìm ánh sáng ngày mai

dù ngày mai đã chết

ngay trước thời khắc nó kịp thành hình.”

Mẹ gục đầu nức nở:

“Anh!

em thật là ngốc nghếch

tâm hồn em mục rữa mốc thếch bấy lâu nay

chây lỳ hèn nhát

chưa đấu tranh em đã vội đầu hàng

chưa ra đi em đã lo không tìm được đường quay trở lại

chưa lên kế hoạch để thành công em đã nghe thấy mùi thất bại

chưa biết vạch đích gần hay xa em đã không dám chạy

nhục nhã làm sao

xấu hổ nhường nào!

Và ích kỷ nữa,

em cho con một hình hài

em nuôi dưỡng hình hài ấy lớn lên

nhưng tâm hồn con là của riêng con

độc lập, duy nhất.

Dù chôn cất tận đáy lòng thì sự thật cũng không lu mờ đi được

anh à,

bấy lâu nay em áp đặt tâm hồn mình vào con

em cố gắng làm mọi điều tốt nhất có thể

vỗ về con như an ủi chính mình

rằng ánh sáng không còn cần thiết

khi bên mình có mẹ chăm nom

em vờ như không thấy sự còm cõi của con

ngày ngày khát khao ánh sáng

em tự hào mình là người mẹ tốt

hy sinh cả một thời son trẻ cho con

đấy là những gì mọi người nhìn thấy

rõ như ban mai

không có chi để cãi

vì những gì em mong đổi lấy nằm sâu trong bóng tối tâm hồn

chẳng ai hay.

Em đổi nhọc nhằn lấy sự hài lòng

đổi săn sóc lấy lời âu yếm

đổi yêu thương lấy niềm hạnh phúc

từ con

không có gì quá đáng, đúng không anh?

khi một người mẹ kỳ vọng ở con mình một niềm vui bé mọn

một hạnh phúc long lanh

nhưng sẽ là ích kỷ

khi em muốn con phải vui niềm vui em đã chọn

phải hài lòng với thứ em cho

phải đắn đo những gì em lo lắng

phải co mình vừa vặn trong tấm áo em mua

phải thua trong cuộc đua em không muốn con chạy tiếp

phải mang vòng nguyệt quế vinh quang trên bục cuộc đời em chờ đợi

và nhất là

phải coi em là cây đại thụ bóng cả đời con

dù tâm hồn em héo hon què quặt

không thoát ra được cuộc đời chật chội

để nghĩ điều gì đó lớn hơn

như là ánh sáng.

Đã bao giờ em hỏi con: thế nào là trọn vẹn một bữa ngon?

theo ý con?

Chưa!

Chưa lần nào! Chưa bao giờ cả!

Em chỉ hỏi: Mẹ nấu ngon chứ?

Thế đấy, anh à

thật là tồi tệ.

Em đặt hết cảm xúc của mình

lên đôi vai gầy gò yếu ớt của con

rồi mong con đáp lại cho em

lòng biết ơn vô bờ vô bến

còn ích kỷ nào hơn, phải không anh?”

Mẹ nấc lên

những câu từ đau đớn nghẹn thắt cuốn họng.

“Mẹ đã sai

Ti ơi

hãy thứ lỗi cho sự tối tăm của mẹ

rồi con sẽ có ngày mai, có bình minh, có ánh sáng

bằng cách nào thì mẹ chưa được biết

nhưng nhất định sẽ có

phải không con?

phải không anh?”

Ba choàng tay ôm lấy mẹ và Ti

cứng cỏi

như cánh tay được đúc bằng đá

như giọng nói được nung trong quặng

ba chốt lại quyết định cuối cùng:

“Phải chứ!

Ngay ngày mai,

em hãy điện cho cậu Hai

cảm phiền cậu giúp mình một chuyến

nhờ cậu đánh tiếng thăm hỏi vài người quen

xem bệnh viện nào tốt nhất cho con.

Chuyến này mình đi

chưa biết khi nào quay trở lại

em hãy nhanh chóng tìm người sang góc quán trong chợ

anh sẽ bàn với bạn thợ

chuyển giao công việc trong nay mai.”

Ba vuốt hai mái tóc

xõa lòa xòa trong giàn giụa nước mắt

mẹ và Ti.

“Thôi nào,

nước mắt là yếu đuối

hãy giữ lấy những giọt châu quý giá của chúng ta

cất vào túi làm hành trang cho chặng đường trường sắp tới

đợi ngày mặt trời ló dạng trên đỉnh đầu con

chúng ta sẽ khóc

nước mắt của ánh sáng.”

Mẹ đứng dậy

mấy ly chè vừa kịp nguội

ngọt tan trôi qua cuống họng

dỗ dành những tế bào bỏng rát như nắng hạn thèm khát cơn mưa.

Hành trình còn chưa bắt đầu

đã nghe ra đắn đo tiền bạc

mẹ ngồi nhẩm tính lưng vốn còn bao nhiêu

rồi ngẩn ngơ chợt tiếc mấy đồng tiền lẻ tiêu phí những ngày qua

ngụm chè hiểu ý

mắc lửng lơ trong họng mẹ

đóng băng thành đá

chuyến đi này quá xa với cuộc đời chật hẹp từ nhà ra chợ của mẹ bấy lâu nay

mắt mẹ mơ màng

nửa âu lo chập choạng

nửa hy vọng long lanh.

Vườn chuối sứ vừa nghe phong thanh

nay mai Ti đi tìm ánh sáng

cả khu vườn bật lên rào rạt

hát ru Ti đưa giấc ngủ êm lành

khi những màu xanh kéo về lấp lánh

trong đôi mắt tối đen ngủ quên chưa một lần tìm ánh sáng của Ti.

(hết chương 6)